Belge sahteciliği, günümüzde yaşanan, kişilerin ve kurumların haklarını gasp eden bir suç olarak artarak çeşitlenip süregelen bir sorun haline dönüşmüştür. Adli belge inceleme veya diğer bir adıyla Grafoloji bilimi ise, teknolojik, ekonomik gelişmelerle günden güne artan bu sorunun çözümlenmesi amacıyla ortaya çıkan, adalete hizmet eden, bilim alanı haline dönüşmüştür.[1]
Grafoloji Bilirkişi Raporu
Grafoloji Bilirkişi Raporu ile bir adli belge inceleme uzmanı, bir belgenin gerçekliğine veya gerçek tarihine veya tartışmalı imzayla ilgili bilimsel çalışma yaparak görüş bildirir. Kanıtlanmış bilimsel ilkelere dayanarak, bir belgenin veya imzanın detayları, unsurları ve özellikleri, belgenin veya imzanın gerçek olup olmadığı veya sahtecilik olup olmadığını belirlemek için inceleme ve karşılaştır yapılabilir.
El Yazısı İnceleme
Tüm bireyler ilk önce bir model üzerinde pratik yaparak ve taklit ederek nasıl yazacaklarını öğrenirler. İlkokulda genellikle alfabe sınıfta bir yerdedir. Öğrenciler tekrarlar ile yazmaya başlarlar ve harf ve rakamları gördüklerinin aynısı gibi yazmaya çalışırlar. İlk başta, öğrenci sayı ve alfabetik harf formlarına ne kadar iyi uyduklarına göre derecelendirilir. Bazı öğrenciler iyi puanlar kazanır ve diğerleri benzetemediklerinden kötü notlar alabilir. Bunun nedeni, diğer herhangi bir el beceri etkinliğinde olduğu gibi, bazı yazarlar diğerlerinden daha yeteneklidir. Beceri seviyesi ne olursa olsun, öğrenci sonunda el yazısının, beynin, el bileğinin, önkolun, ellerin ve elin kaslarının bilinçli bir eylemi haline gelmesine yetecek kadar pratik yaparlar. Özel karakterin nasıl üretileceğine dair düşünce süreci alışkanlık haline gelir. El yazıları geliştikçe, yazar, modelden sapar ve kendi özel harf-rakam formlarını, harf aralıklarını, sözcük aralıklarını, temel anlaşmayı, eğik çizgileri, bağlantı vuruşlarını ve üst ve küçük harf karakterlerinin yükseklik oranlarını geliştirir. Bir süre sonra el yazısını etkileyen tüm faktörleri birleştirerek; beceri düzeyi, el yazısı sistemi öğretilmesi, not defteri stilinden ve diğer bireysel özelliklerden sapma ile, belirli tanımlanabilir el yazısı alışkanlıkları gelişir ve elyazısını benzersiz kılar. Bireysel imzalar incelediğinde ve karşılaştırıldığında bu daha da belirgindir. Grafoloji Uzmanı Bilirkişi Raprou hazırlarken tüm bu ayırt edici özellikleri bilimsel çalışmalar yaparak tespit eder.
Yazı ve İmza Analizi ve İncelemesi
Yazı ve imza analizi ve incelemesi yapılması için belgelerin orijinalleri tercih edilir ve bazı durumlarda belirli soruların ele alınacağı durumlarda, asılların sunulması çok önemlidir. Örneğin, gizli girintili yazılar için tüm anonim notları analiz etmek gereklidir ancak, orijinal belge mevcut değilse, bu özel inceleme mümkün olmayabilecektir.
Orijinal belgenin bulunmadığı durumlar olduğu için, el yazısı analizi ve kopyaların karşılaştırması yapılabilir. Kopyaların analizin detayını sınırlandırabildiğini ve buna bağlı olarak sonuçları etkileyebildiğine dikkat etmek gerekir. Uzman olmayan veya tecrübesiz incelemeciler tarafından yanlış sonuçlara varılabileceği gözden kaçırılmamalıdır. Örneğin, gerçek yazar hiç bir zaman belgeye kalemle temas etmemiş olsa bile, fotokopiye alınmış belge özgün bir imza içerebilir. Yetenekli ve bilgili bir sahteci, başka bir belgeden gerçek bir imzayı kesebilir , yeni bir belge oluşturabilir ve kopyalanan imzayı yeni belgeye yapıştırabilir . Bu durumda imza hakiki ama belge sahtedir.
İmza Karşılaştırma
Yazı aracını tutma ya da el yazısı eyleminde yer alan karmaşık nöromüsküler hareketlerin birçok serisini kontrol etme yetenekleri üzerindeki herhangi bir dış etkide olduğu gibi, alkol ve / veya ilaçların kullanımı yazma yeteneğini etkileyebilir. Bir bisiklete binmek veya bir otomobil kullanmak gibi, el becerisi etkinliklerini etkileyen bir araç, alkol ve uyuşturucu, normal el yazısından sapmadan yazmanın “zor” hale gelmesini sağlayacaktır. Alkol ve / veya uyuşturucudan etkilenen el yazısının özellikleri arasında, bunlarla sınırlı olmamakla birlikte “özensiz” veya “bulamaç” görünen, tremorus, düzeltme üzerine yazma, kötü kalem yerleştirme ve başıboş veya sahte kalem işaretleri yer alır. Bu yazıları inceleyen ve kıyaslayan Grafoloji Uzmanı’nın Bilirkişi Raporu hazırlarken dikkat edeceği noktalardan sadece biridir. İmza veya yazı aynı kişinin elinden çıkmıştır ancak dış görünüşte dış etkenlerden kaynaklı bir farklılık vardır.
Uzman Raporu Al
Şahıstan Alınan ve Diğer Kaynaklardan Toplanan El Yazısı Analizi
Sorgulanan bir yazının belirli bir kişi tarafından yazılıp yazılmadığının belirlenmesi için el yazısı incelemesi, şüpheli yazarların alınan yazıları ile bilinen el yazısı arasında karşılaştırmalı bir çalışmayı içerir. Bilinen yazılar ya da “standartlar” ya da “örnek” ler, karşılaştırma sürecinde kritik bir faktördür. Sonuçsuz veya nitelikli bir görüşe neden olan en büyük tek faktör yetersiz yazı miktarı olabilmektedir. Basitçe söylemek gerekirse, standartlar karşılaştırılabilir olmalı ve yeterli miktarda yazı içermelidir.
El yazısı standartları iki (2) genel kategoriye ayrılır: Toplanan ve İstenen.
Toplanmış:
Bu el yazısı standartları, günlük işlerin normal seyri boyunca yaratılan yazılardır. Bir nedenden ötürü, bir bireyin standartlarını elde etmek kolay olmasa da (örneğin, ölüm, yer tespit edilemeyen veya azalan kapasite), gündelik yazının birkaç kaynağı hala mevcut olabilir. İptal edilen çekler, yazışmalar, vergi beyannameleri, iş başvuruları, banka imzası kartları, olay kayıt ve katılım kayıtları, el yazısı beyannameleri, çalışma notları, iş kayıtları ve adres ve yemek kitapları sadece birkaç örnektir. Bu tür yazılar el yazısı karşılaştırmalarının tek amacı için yapılmadığı için, yazarın doğal el yazısını daha fazla içerecektir.
Talep edilen:
Bu tür yazılar, bireyin hangi yazılara verileceği ile ilgili olarak getirildiği ve yönlendirildiği yazılardır. İncelemeci Uzman, el yazısı karşılaştırmaları için şahıstan bazı yazıları yazmasını isteyecek ve bu yazıları birçok kez tekrar edecek şekilde ve değişik pozisyonlarda yazmasını talep edecektir.
El Yazısı Karşılaştırma
Her bir bireyin, birbirleriyle bir araya geldiğinde, özellikle de imzayı düşünürsek, bu kişinin el yazısını benzersiz kılan el yazısı karakterleri ve alışkanlıkları vardır. Bireysel el yazısının özellikleri arasında hız, ritim, beceri, harf formları, bağlantı vuruşları, temel yazım, boyut, yükseklik oranları, boşluklar ve başlangıç ve bitiş vuruşları yer alır, ancak bunlarla sınırlı değildir. Bu özellikler deneyimli bir araştırmacı tarafından tanımlanabilir, analiz edilebilir ve değerlendirilebilir. Bir belge bir zorluğun konusu olduğunda ve imzanın gerçek olup olmadığına dair sorgulandığında, tartışmalı imzanın ve bunun özelliklerinin, o kişinin gerçek imzalarını içeren bir dizi bilinen standart ile karşılaştırılması, söz konusu imzanın gerçek tarihini belirleme çalışması yapılabilir.
İmzanın hileli olduğu belirlenirse, itiraz edilen imza aşağıdakilerden biri olmalıdır:
- Bir modelin, serbest el veya izleme yoluyla benzetimini yapma teşebbüsü;
- Simülasyona teşebbüs edilmemiştir, ya imzanın ortaya çıkmasıyla ilgili herhangi bir kaygı yoktur ya da mevcut bir model yoktur; bambaşka bir imza atılmıştır,
- Kes ve yapıştır, sahtekar, gerçek bir imzayı mekanik olarak kopyalar, zarar verici bilgileri içeren başka bir belge oluşturur ve sonra kopyalanan imzayı yeni belgeye “yapıştırır”; veya
- İmza atan veya yazı yazan yazar, daha sonra inkar etme niyetiyle taklitmiş gibi kendi imza atar.
[1] http://gazi.dergipark.gov.tr/tebd/issue/26091/274939
